Głodzenie to przyjmowanie pokarmu w ilości niewystarczającej do pokrycia zapotrzebowania organizmu. Długotrwałe głodzenie prowadzi początkowo do spadku masy ciała, następnie do wyniszczenia, niewydolności narządów wewnętrznych i w końcowym etapie do śmierci.

W warunkach fizjologicznych pokarm jest przyjmowany w sposób przerywany, a energia wydatkowana w sposób ciągły. Organizm ludzki jest naturalnie przystosowany do głodzenia i uruchamia mechanizmy adaptacyjne zarówno w okresie krótko- i długotrwałego głodzenia.

Reakcja organizmu na głodzenie jest zależna od zasobów energetycznych, czasu trwania głodzenia oraz dodatkowych sytuacji stresowych takich jak uraz, sepsa lub ciężka choroba.

Głodzenie proste
W głodzeniu prostym w ciągu 72 godzin zostają zużyte rezerwy glikogenu, procesy glukoneogenezy rozpoczynają się po 24 godzinach, w których stopniowo są zużywane tłuszcze i białka. W ciągu pierwszych 48 godzin wzrasta metabolizm, który następnie spada. W pierwszym okresie proces glukoneogenezy z aminokwasów prowadzi do utraty białka w wysokości 50 gramów na dobę, proces ten ulega zahamowaniu w miarę przechodzenia mózgu ze spalania glukozy na ciała ketonowe.

Głodzenie stresowe
W głodzeniu stresowym, oprócz głodzenia dodatkowym elementem jest sytuacja stresowa, taka jak uraz, sepsa lub ciężka choroba. W takiej sytuacji z powodu odpowiedzi metabolicznej na stres nie dochodzi do spadku katabolizmu, wzrasta wskaźnik metaboliczny, insulinooporność wzrasta w większym stopniu niż w głodzeniu prostym.

Głodzenie przedoperacyjne
Współcześnie zaleca się głodzenie przez 6 godzin przed planowanym zabiegiem operacyjnym oraz niespożywanie klarownych płynów przez 2 godziny przed planowanym zabiegiem operacyjnym.